Hz. Peygamber Dönemi Kadınlarında Meslekî İlgi

Hümeyra Güleç

Hümeyra Güleç

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, İslami İlimler Fakültesi, Yüksek Lisans Öğrencisi

Nasıl Atıf Yapılır

Güleç, H. (2021). Hz. Peygamber Dönemi Kadınlarında Meslekî İlgi. Danisname Beşeri Ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3). Geliş tarihi gönderen https://danisname.com/danisname/article/view/36

Öz

Günümüzde kadınların çalışmasıyla ilgili özellikle dini hassasiyeti olan bazı kesimler, bir takım problemler yaşamaktadır. Bu düşünceye sahip olanlar, kadınların hangi alanlarda çalışıp çalışamayacağı noktasında bilgi eksikliği ya da bir zihniyete bağlı olarak Hz. Peygamber dönemi uygulamalarını günümüze uyarlama noktasında isabetli davranışlar geliştirememişlerdir. Bu durum genel olmasa da kadınların hayatın dışına atılıp sadece evde bulunmaları gibi bir sonuç ortaya çıkararak onların yetenek ve beceri noktasında kendilerini yetersiz hissetmelerine zemin hazırlamıştır.

Kur’an ve Hz. Peygamber’in uygulamalarında kadınların çalışması noktasında bir yasak yoktur. Buna rağmen Kur’an ve sünnetin yanlış anlaşılıp yorumlanması kadınların hayatın içinde etkin olarak çalışmalarının sakıncalı olduğu gibi bir görüşün varlığına yol açmıştır. Diğer konularda olduğu gibi bu meselede de ayet ve hadislerin gerçeği yansıtmayan şekilde kullanılması başlıca bir sorundur.

Hz. Peygamber döneminde kadınların çobanlık, dericilik, tarım, örmecilik, eğiricilik, dokumacılık, terzilik, ticaret, sağlık hizmetleri, sütannelik ve kuaförlük gibi başlıca meslekleri yaptığı ve Hz. Peygamber’in de kadınları bu yönde teşvik ettiği bilgisi rivayetlerde mevcuttur. Bu sebeple Hz. Peygamber dönemi kadınlarının ilgilendikleri mesleklerin bazılarını tekrar değerlendirmek önemlidir.

Kadınların çalışıp çalışamayacağı tartışması dini bir mesele olmayıp daha ziyade onlar için fizyolojik, ruhi ve değerlerine uygun çalışma ortamlarının oluşturulması sorunudur. Hz. Peygamber döneminde makalede örnekleri ile yer alan meslekler dışında da uğraş alanlarının olduğu malumdur. Ancak makalenin sınırları göz önünde bulundurularak belli başlı meslekler üzerinden konunun açıklığa kavuşturulması sağlanacaktır.

Referanslar

Abdürrezzâk, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm es-San‘ânî el-Himyerî. El-Musannef. thk. Habîbürrahman el-A‘zamî. Beyrut: Mektebetu’l İslami, 1403.

Acarlıoğlu, Ahmet. “Hz. Peygamber (s.a.v.) Döneminde Kadının Çalışma Hayatındaki Yeri”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 42, no. 1 (2019): 212-232.

Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah eş-Şeybânî. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnâvut, thk. Âdil Mürşid. Beyrut: Müessesetü’r Risâle, 2001.

Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah eş-Şeybânî. Kitâbü’l-ʿİlel ve maʿrifeti’r-ricâl (el-Câmiʿ fi’l-ʿilel ve maʿrifeti’r-ricâl). thk. Vasillah Muhammed Âbbas. Riyad: Dârü'l-Hânî, 2001.

Ayas, Mehmet Rami. Kur’an-ı Kerim’de Çalışma Kavramı Sosyolojik Bir Yaklaşma. İzmir: Akademi Kitabevi, 1994.

Aydın, Mehmet Akif. “Kadın”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim: 25 Temmuz 2021. https://islamansiklopedisi.org.tr/kadin#2-islamda-kadin

Azizova, Elnure. Hz. Peygamber Döneminde Çalışma Hayatı ve Meslekler. Ankara: İsam Yayınları, 2017.

Belâzürî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Dâvûd. Fütûhu’l-Büldân. Beyrut: Darul Mektebetü’l Hilal, 1988.

Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Dr. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki. Beyrut: Merkezu'l-Buḥūs ve'd-Dirasat el-'Arabiyye ve'l-İslamiyye, 2011.

Birekul, Mehmet. Peygamber Günlerinde Kadın. Konya: Yediveren, 2019.

Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-sahîh. çev. Kâmil Miras. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1973.

Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-sahîh. çev. Mehmet Sofuoğlu. Ötüken Neşriyat, ty.

Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Fuad Abdulbaki. Kahire: Dâru İhyâi’l Kütübü’l Arabiyye, ty.

Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Züheyr b. Nasır en-Nasır. Beyrut: Dâru Tavkı’n Necat, 1422.

Cübran Mes’ûd. er-Râid: mu'cemü elifbâi fi'l lügati ve'l-e'lâm. Beyrut: Dâru’l-İlmi Lil-Melâyin, 2005.

Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî. es-Sünen. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. Beyrut: Mektebetü’l Asrıyye, t.y..

Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillâh b. İshâk el-İsfahânî. Hilyetü’l-evliyâʾ ve tabaātü’l-asfiyâ. Beyrut: Darul Kitabül Arabî, 1974.

Ebû Ubeyd, el-Kāsım b. Sellâm b. Miskîn el-Herevî. Garîbü’l-hadîs. thk. Dr. Hüseyin Muhammed Şerif. Kahire: Heyetü’l Âmme, 1984.

Efendioğlu, Mehmet. “Ümmü Ri’le”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim: 25 Temmuz 2021. https://islamansiklopedisi.org.tr/ummu-rile

ez-Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Siyeru A‘lâmi’n-Nübelâ. Kahire: Darul-hadis, 2006.

Fahreddin er-Râzî, Ebû Abdillâh (Ebü’l-Fazl) Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn er-Râzî et-Taberistânî. Mefâtîhu’l-gayb. Beyrut: Daru İhya, 1420.

Ferâhîdi, Ebu Abdurrahman Halîl b. Ahmed b. Amr. Kitabü'l-ayn müretteban ala hurufi'l-mu'cem. thk. Abdülhamid Hindavi. Beyrut: Darü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2003.

Harman, Ömer Faruk. “İdrîs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim: 17 Temmuz 2021. https://islamansiklopedisi.org.tr/idris

Hattâbî, Ebû Süleymân Hamd (Ahmed) b. Muhammed b. İbrâhîm b. Hattâb. Garîbü’l-hadîs. thk. Abdülkerim İbrahim el-Garbavî. Dımeşk: Daru’l Fikr, 1982.

İbn Abdürabbih, Ebû Ömer Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Abdirabbih b. Habîb el-Kurtubî el-Endelüsî. el-ikdü’l-ferîd. Beyrut: Darul Kütübül İlmiyye, 1404.

İbn Aldülber, Ebû Ömer Cemâleddin Yûsuf b. Abdullah b. Muhammed el-Kurtubî en-Nemerî. el-İstîâb fî ma’rifeti’l-ashâb. thk. Ali Muhammed el-Bicâvî. Beyrut: Dâru’l Cilmi, 1992.

İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım Sikatüddin Ali b. Hasan b. Hibetullah. Târîhu Medîneti Dımaşk (nşr. Muhibbüdin Ebû Saîd el-Amrevî). Beyrut: yy. 1995.

İbn Ebû Usaybia, Ebü’l-Abbas Muvaffakuddin Ahmed b. Kasım. Uyûnü’l-enbâʾ fî tabakati’l-etıbbâ. Beyrut: Daru Mektebetül Hayat, 1431.

İbn Habîb es-Sülemî, Ebû Mervân Abdülmelik b. Habîb b. Süleymân. Muhtasar fi’t-tıb-et-Tıbbü’n-nebevî. thk. Muhammed Emin Divanî. Beyrut: Dâru’l-kutub el-ilmiyye, 1998.

İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şehâbeddin Ahmed İbn Hacer el-Askalânî. el-İsabe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Ali Muhammed Bicâvî. Beyrut: yy. 1992.

İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. el-İsabe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Adil Ahmed Abdülmevcut, Ali Muhammed Muaviz. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1410.

İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddin İsmâil b. Ömer. el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Mustafa Abdulvahit. Beyrut: Darul Marife. 1976.

İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddin İsmâil b. Ömer. Tefsîrü’l-Ḳurʾân. Arabistan: Daru Tayyibe, 1999.

İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. es-Sünen. Kahire: Daru İhya Kütübü’l-Arabiyye, 1431.

İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî. Lisânü’l-Arab. Beyrut: Daru-Sadr, 1990.

İbn Sa’d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Menî ez-Zührî. et- Tabakâtü’l-kübrâ. thk. İhsan Abbas. Beyrut: Dâru Sadir, 1968.

İbn Sa’d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Menî ez-Zührî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdulkadir Atâ. Beyrut: Daru’l Kütübül İlmiyye, 1990.

İbnü’l Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed el-Bağdâdî. el-Muntazam. thk. Muhammed Abdulkadir Âta, Mustafa Abdulkadir Âta. Beyrut: Darul Kütübül İlmiyye, 1992.

İbnü’l Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî el-Cezerî. Üsdü’l-gabe fi Maʿrifetü’s-sahâbe. thk. Muhammed İbrahim el-Benna, Muhammet Ahmet Aşur, Muhammed Abdulvehhab Faid. Beyrut: Darul Fikr, 1989.

İsfahânî, Ebü’l-Kāsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal er-Râgıb. Müfredât: Kur'ân Kavramları Sözlüğü (Müfredat elfâzi'l-Kur'ân). çev. Yusuf Türker. thk. Saffan Adnan Davûdi. İstanbul: Pınar Yayınları, 2007.

Kur’an-ı Kerim

Macit, Mustafa. “Çalışmayla İlgili Tutumlar, Zihniyet ve Din”. EKEV Akademi Dergisi 9, no. 23 (2005): 255-270.

Mâlik, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes b. Mâlik b. Ebî Âmir el-Asbahî el-Yemenî. el-Muvatta. thk. Muhammed Fuad Abdulbaki. Beyrut: Daru İhya Turas, 1985.

Marshall, Gordon. Sosyoloji Sözlüğü. çev. Osman Akınhay ve Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1999.

Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî. el-Câmiu’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuad Abdulbaki. Kahire: Dâru İhya el-Kütübül Arabiyye, 1431.

Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. es-Sünen. thk. Abdulfettah Ebu Gudde. Haleb: Mektebetu’l Matbuâti’l-İslâmiyye, 1986.

Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. Sünen-i Kübra. thk. Şuayb el-Arnavut. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2001.

Özkan, Halit. “Ümmü Ümâre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim: 25 Temmuz 2021. https://islamansiklopedisi.org.tr/ummu-umare

Safedî, Ebü’s-Safâ (Ebû Saîd) Salâhuddîn Halîl b. İzziddîn Aybeg b. Abdillâh es-Safedî. El-Vâfî bi’l-vefeyât. thk. Ahmed Arnavut. Beyrut: Daru İhya Turas, 2000.

Sarı, Mevlüt. el-Mevarid (Arapça-Türkçe Lügat). İstanbul: Bahar Yayınları, 1980.

Savaş, Rıza. İslâm’ın İlk Asrında Kadın. İstanbul: Siyer Yayınları, 2019.

Söylemez, Mehmet Mahfuz. Asr-ı Saadet’ten Günümüze Aile. Ankara: Medeniyet Vakfı Yayınları, 2015.

Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr. el-Camiu’l-Kebir (Cem’ul-Cevâmi’). Kahire: Ezheri Şerif, 2005.

Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr. el-Leʾâli’l-masnûʿa fi’l-ahbâri (ehâdîsi)’l-mevżûʿa. thk. Ebû Abdurrahman Salah b. Muhammed b. Uveyda. Beyrut: Dâru’l Kütübü’l İlmiyye, 1994.

Taberânî, Ebü’l-Kasım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb el-Lahmî. el-Mu’cemü’l-kebîr. thk. Hamdi Abdülmecid es-Selefi. Kahire: Mektebetü İbn Teymiye, 1994.

Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-Taberî el-Bağdâdî. Târîhu’t-Taber’î: Târîhü’r-rusül ve’l-mülûk. Beyrut: Darul turas, ty.

Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre, es-Sünen. Beyrut: Darü’l-Garbil-İslami, 1998.

Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. es-Sünen. thk. Ahmet Muhammed Şâkir, Muhammed Fuad Abdulbaki. Mısır: Şerike Mektebe ve Matbaa Mustafa el-Babi el-Halebi, 1975.

Vâkıdî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. Vâkıd el-Eslemî. Kitabü’l-Megâzî. thk. Marsden Jones. Beyrut: Dâru’l-Alemi, 1409.