Hz. Yusuf’un Hayatının Gelişim Psikolojisi Açısından Analiz ve Yorumu
Article Sidebar
Öz
Kur’an birçok ilimleri içine alan, bitmez, tükenmez bir hazinedir. Zaman ilerledikçe yeni bilimler teşekkül etmiş ve farklı bakış açılarıyla Kur’an’ın manaları daha da zenginleşmiştir. Bunlardan birisi de psikoloji bilimidir. Psikoloji kısaca, insan davranışlarını ve bunların altyapısını inceleyen bilimdir. Psikolojinin de ana unsuru olan insan, Kur’an’ın da ana konularından birisidir. İnsan, hayatı boyunca tüm yönleriyle değişim ve gelişim içerisindedir. Gelişim psikolojisi, insanların yaşa bağlı olarak hangi duygu, düşünce, davranış ve kişilik özellikleri gösterdiğini, doğum öncesinden başlayarak yaşlılığa kadar insanların nasıl değiştiğini ve geliştiğini inceler. Bu incelemeyi fiziksel, biyolojik, bilişsel, zihinsel, psikososyal, kişisel, dini, ahlâkî vb. gelişim boyutlarıyla ele alır. Kur’an bir bilim kitabı olmamakla birlikte, içerisinde insanın gelişim evreleri olan bebeklik, çocukluk, gençlik, olgunluk ve ihtiyarlık konusunda bilgiler mevcuttur. Kur’an, doğum öncesinden başlayarak ölüme kadar insan hayatını nazara vermekle, insanın her yönüyle olumlu bir gelişim süreci geçirmesini, bu süreçleri tefekkür edip ibret ve ders almasını, neticede hidayete ulaşmasını istemektedir. Kur’an kıssaları içerisinde en güzeli olarak tarif edilen Yusuf kıssası, insan gelişimine dair bir hayli veriyi içermesinden dolayı araştırmaya konu olmuştur. Bu araştırmada, Kur’an’da hayatı bütün olarak anlatılan Hz. Yusuf’un gelişim aşamaları, gelişim psikolojisindeki öne çıkan kuramlar bağlamında ele alınmaktadır.
Referanslar
Albayrak, Ahmet. “Ergenlerin Dini Gelişiminde Sevgi ve Korku Motifinin Etkinliği”. Yüksek Lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, 1995.
Ametî, Bejadin ve Yılmaz, Sema. “Kur’an’da Peygamberlerin Örnekliğiyle Baba-Oğul İlişkisinin Psiko-Sosyal Analizi” Ahlâkî Sorunlar, Gençlik ve Değerler Eğitimi Sempozyumu, ed. Bayramali Nazıroğlu. Rize: Yediveren Kitap, 2018.
Atkinson, Rita L., Richard C. Atkinson ve Ernest R. Hilgard. Psikolojiye Giriş. çev. Kemal Atakay vd. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1995.
Bakırcıoğlu, Rasim. Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Nostalji, 2012.
Baymur, Feriha. Genel Psikoloji. Ankara: İnkılap Kitabevi, 1994.
Bayraklı, Bayraktar. Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2001.
Beydâvî, Kâdı, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl. çev. Şadi Eren. İstanbul: Işık Yayınları, 2014.
Binbaşıoğlu, Cavit. Gelişim Psikolojisi-Gelişim Süreçleri ve Eğitim İlkeleri. Ankara: Binbaşıoğlu Yayınları, 1990.
Cüceloğlu, Doğan. İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2006.
Çağrıcı, Mustafa. “İhsan”. TDV İslam Ansiklopedisi. 21/544-546. Ankara: TDV Yayınları, 2000.
Çalışkan, Mehmet. “Kur’an’da Hikmet Kavramı”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1, no. 2 (2001): 89-119.
Erden, Münire ve Yasemin Akman. Eğitim Psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yayınları, 1995.
Fersahoğlu, Yaşar. Kur’an’da Zihin Eğitimi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2015.
Gerrig, Richard J. ve Philip G. Zimbardo. Psikolojiye Giriş-Psikoloji ve Yaşam. çev. Gamze Sart. Ankara: Nobel Yayınları, 2012.
Günay, İlhami. “Kur’an-ı Kerim’de Gençlerin Bedeni-Hareki Gelişimi ve Eğitimi”. The Journal of Academic Social Science Studies 1, no. 1 (2008):67-79.
Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
İsfahânî, Râgıb. Müfredât-Kur’an Kavramları Sözlüğü. çev. Mustafa Yıldız. İstanbul: Çıra Yayınları, 2017.
Karacoşkun, Mustafa Doğan (ed). Din Psikolojisi. Ankara: Grafiker Yayınları, 2017.
Karaman, Hayreddin vd. Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: DİB Yayınları 2006.
Kasapoğlu, Abdurrahman. Kur’an’da Psikoloji Konuları-Gelişim Psikolojisi. Ankara: Gece Kitaplığı, 2020.
Köni, Can. Eğitim Bilimleri-Gelişim Psikolojisi. Ankara: Yediiklim Yayınları, 2017.
Kurtubî, Muhammed. El-Câmiu li-Ahkâmi’l-Kur’ân. çev. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Buruc Yayınları, 2000.
Kutub, Seyyid. Fî Zilâli’l-Kur’an. çev. Sedat Uçan, Vahdettin İnce, Mehmet Yolcu. İstanbul: Tayf Yayınları, 2016.
Morgan, Clifford T. Psikolojiye Giriş. çev. Sirel Karakaş. Konya: Eğitim Akademi Yayınları, 2011.
Necati, M. Osman. Kur’an ve Psikoloji. çev. Hayati Aydın. Ankara: Fecr Yayınları, 2017.
Oktaylar, Hasan Can. Gelişim Psikolojisi Ders Notları. Ankara: Yargı, 2010.
Özdemir, Osman, Pınar Güzel Özdemir, Muhammed Tayyib Kadak ve Serhat Nasıroğlu. “Kişilik gelişimi” Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 4, no. 4 (2012):566-589.
Râzî, Fahreddin. Mefâtîhu’l-Gayb, çev. Komisyon. Ankara: Akçağ Yayınları, 1995.
Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetü’t Tefâsîr. çev. Sadrettin Gümüş ve Nedim Yılmaz. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1993.
Sayar, Kemal ve Mehmet Dinç. Psikolojiye Giriş. İstanbul: Dem Yayınları, 2013.
Seçer, İsmail vd. Gelişim Psikolojisi. Erzurum: AÜAÖF Yayınları, 2020.
Selçuk, Ziya. Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayınları, 2000.
Senemoğlu, Nuray. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Pegem, 2012.
Taymur, İbrahim ve Mehmet Hakan Türkçapar. “Kişilik: Tanımı, Sınıflaması ve Değerlendirmesi”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 4, no. 2 (2012): 154-177.
Tokur, Behlül. “Dindarlık Sorunu: Psikolojik Bir Tahlil”. AÜİFD 41 (2014): 257-279.
Zuhaylî, Vehbe. Tefsîru’l-Münîr. çev. Ahmet Efe, Beşir Eryarsoy, Hamdi Arslan, Halil İbrahim Kutlay, Nurettin Yıldız. İstanbul: Risale Yayınları, 2005.