KONFÜÇYÜSÇÜ AHLAK İLE İSLAM AHLAKININ MUKAYESESİ
Article Sidebar
Öz
Dinlerde inançlar kadar onların bireysel ve sosyal hayattaki tezahürleri olan ahlaki davranışlar da önemlidir. Hatta dinlerin birincil misyonlarının insanlara dünyada mutlu yaşamanın yollarını göstermek ve ahirette de bu mutluluğu kalıcı kılmak olduğu söylenebilir. İslam ile bir Çin dini olan Konfüçyüsçülük inançlar konusunda farklılık gösterseler de ahlak sistemleri açısından birbirine çok benzemektedir. Biz bu makalede iki dini, ahlak sistemleri, amaçları ve bireyin bireysel ve sosyal hayatındaki etkileri itibarıyla karşılaştırmayı amaçladık. İki dinin ahlaki erdemlerinin büyük ölçüde birbirine benzediğini ama bazı sosyal ve siyasal erdemlerde kısmi farklılıklar gösterdiğini tespit ettik. Öncelikle iki ahlak sistemi ödevin kaynağı ve müeyyide bakımından önemli farklılıklar göstermektedir. İslam’ın Allah kaynaklı bir din olması ve her ahlaki eylemin dünyevi sonuç ve yaptırımı dışında uhrevi karşılık ve yaptırımının da olması, dindarın davranışları üzerinde önemli bir kontrol mekanizması kurmaktadır. Konfüçyüslükte bu eğitim ve sosyal müeyyide şeklinde belirmektedir. İki dinde de eğitim önemsenmektedir. İslam düşüncesinde daha sonra felsefenin etkisiyle gelişen fazilet ahlakına ait bazı kavramlara Konfüçyüs ahlakında da raslamak mümkündür. Bu ahlak teorisi, hem Antik Yunan hem de Doğu düşüncesinden etkilendiği için İslam’ın naslarında görülmeyen bazı unsurlar taşımaktadır. Bu haliyle Antik Yunan ve Doğu din ve düşünceleriyle ortak noktalara sahip olduğu söylenebilir.
Referanslar
Adair, Jhon. (2014). Konfüçyüs ve Liderlik. Çev. Utku Öztürk. İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı.
Buhârî, Câmiu’s-Sahîh. thk. Muhammed Zuheyr b. Nâsır en-Nâsır. Dımeşk: Dâru Tûki’n-Necâd, ts.
Cleary, Thomas. (2009). “Giriş”. Konfüçyüs Düşüncesinin Temelleri. Konfüçyüs. Çev. Sibel Özbudun. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
Çağrıcı, Mustafa. 2000. İslam Düşüncesinde Ahlak. İstanbul: Birleşik Yayınları. Demirkol, Murat. (2018). İslam Düşüncesinde Erdem Ahlakı. Ankara: Fecr Yayınları.
Dorman, Emre. (2019). Teolojik ve Felsefi Açıdan Din Ahlak İlişkisi. İstanbul: İstanbul Yayınevi.
Draz, M. Abdullah. (2009). Kur’an Ahlakı. Çev. E. Yüksel, Ü. Günay. İstanbul: İz Yayıncılık.
Fettahoğlu, Selahattin. (2003). Konfüçyüs ve Öğretisi. Ondokuz Mayıs Üniver- sitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (16): 305-323.
Güç, Ahmet. (2007). Konfüçyanizm. Yaşayan Dünya Dinleri. Ed. Şinasi Gün- düz. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
İbn Ebi Şeybe. (1402/1981). el-Musannaf. Bombay.
İbn Hanbel, Ahmed. (1992). El-Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları.
Kant, I. (1999). Pratik Aklın Eleştirisi. Ionna Kuçuradi (Çev.). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
Kâşifî, Hüseyin Vaiz. (2019). Ahlâk-ı Muhsinî. Çev. Murat Demirkol. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
Konfüçyüs. (1998). Konfüçyüs’ün Öğretileri (Lun Yü). Çev. Ali Manav. Kur’an-ı Kerim ve Meali. (2018). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Müslim, Câmiu’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuad Abdulbâkî. Beyrut: Dâru Ihyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
Pierre, Claude Emmanuel Joseph. (2016). Zerdüşt, Konfüçyüs ve Muhammed. Çev. Heval Bucakİstanbul: Avesta Basın Yayın.
Suzuki, Daisetz Teitaro. (2012). Çin Felsefesi Tarihi. Çev. Ahmet Aydoğan. İstanbul: Say Yayınları.
Şahin, Harun. (2018). Kur’an’ın Realist Ahlak İnşası. Ankara: Fecr Yayınları.