HADİSLERİN SIHHATİNİ TESPİT: KRİTERLERİ YENİDEN BELİRLEMEK: BİR METİN TENKİDİ ÖNERİSİ

Musa Eşit

Musa Eşit

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, İslami İlimler Fakültesi

https://orcid.org/0000-0002-7100-2084

Nasıl Atıf Yapılır

Eşit, M. (2020). HADİSLERİN SIHHATİNİ TESPİT: KRİTERLERİ YENİDEN BELİRLEMEK: BİR METİN TENKİDİ ÖNERİSİ. Danisname Beşeri Ve Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1). Geliş tarihi gönderen https://danisname.com/danisname/article/view/10

Öz

Müslüman âlimler, hadis edebiyatını[oluşturan rivayetleri]n sıhhatini korumaya olan paha biçilmez katkılarından ötürü takdiri hak etmektedir. Bununla birlikte, bu edebiyatın sıhhatini daha da güçlendirmek adına bundan fazlası yapılmalıdır. Mâlik b. Enes (ö. 179 h.), Ahmed b. Hanbel (ö. 241 h.), Dârimî (ö. 255 h.), Buhârî (ö. 256 h.), Müslim (ö. 261 h.), İbn Mâce (ö. 273 h.), Ebû Dâvud (ö. 275 h.), Tirmizî (ö. 279 h.), Nesâî (ö. 303 h.), Dârekutnî (ö. 385 h.) ve Beyhakî (ö. 457 h.) gibi büyük hadis otoriteleri, hadislerin özgün, sahih ve sağlam varyantlarını tespit etmek için -esas itibariyle senedleri tetkik ederek- ellerinden geleni yapmışlardır. Ancak onlar, metinleri aynı gayretle tetkik etmemişlerdir. Günümüzde de durum değişmemiştir, öyle ki [halihazırda yapılmış] metin tetkiklerini incelemek dahi yasak addedilmektedir. Hadislerin sıhhatini tetkike hala ihtiyaç varken, metnin doğruluğunu tespite yönelik bu “kapalı kapı” açılmalıdır. Mevcut çalışma, metinleri tetkik için kriterleri yeniden belirleme yolunda bir girişimi temsil etmekte, sonrasında bu kriterleri, Buhârî ve Müslim’den seçilmiş bazı hadislere uygulamaktadır.

Referanslar

‘Uveyda, Kâmil Muhammed. A‘lâmü’l-Fukahâ ve’l-Muhaddisîn: el-İmâm el-Buhârî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1992.

Âlûsî, es-Seyyid Mahmûd. Rûhu’l-Me‘ânî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1999.

Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmi‘u’s-Sahîh. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1400.

Ebû Dâvud, es-Sicistânî. Sünen. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1996. Felâteh, Ömer b. Hasan b. Osman. el-Vad‘ fi’l-Hadîs. 3 c. Şam: Mektebetü’l-Gazâlî - Müessesetü Menâhili’l-‘İrfân, 1981.

Hayrâbâdî, Muhammed Ebu’l-Leys. “el-Menhecü’l-‘İlmî ‘inde’l-Muhaddisîn fi’t-Te‘âmüli me‘a Mütûni’s-Sünne”. İslâmiyyetü’l-Ma'rife, sy 13 (1998). İbn Hacer, el-‘Askalânî. Fethu’l-Bârî. Riyad: Dâru’s-Selâm, 2000.

İbn Kayyım, el-Cevziyye. el-Menârü’l-Münîf fi’s-Sahîhi ve’d-Da‘îf. Halep: Mektebetü Matbû'âti’l-İslâmiyye, t.y.

İbn Mâce. Sünen. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997.

İbn Sa‘d. et-Tabakâtü’l-Kübrâ. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1996. İbnü’l-‘Arabî, Ebû Bekir. Ahkâmü’l-Kur’an. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1996.

İbnü’l-Cevzî, Abdurrahmân b. Ali. Zâdü’l-Mesîr fî ‘İlmi’t-Tefsîr. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2002.

İbnü’l-Esîr. el-Kâmil fi’t-Târîh. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1999. İbnü’l-Esîr. Üsdü’l-Gabe. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997.

İsfahânî, Râgıb. el-Müfredât fi Garîbi’l-Kur’an. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1998. İslâhî, Emîn Ahsen. Tedebbürü’l-Kur’an. Delhi: Taj Company, 1997.

Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. el-Câmi‘ li Ahkâmi’l-Kur’an. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2000.

Mevdûdî, Ebu’l-A‘lâ. Tefhîmü’l-Kur’an. Lahor: İdâretü Tercümâni’l-Kur’an, 1997.

Mustafa, İbrahim, Ahmed ez-Ziyât, Hâmid Abdülkâdir ve Muhammed en-Neccâr, ed. el-Mu‘cemü’l-Vasît. İstanbul: el-Mektebetü’l-İslâmiyye, t.y. Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmi'u’s-Sahîh. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997.

Nesâî. Sünen. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1991.

Nevevî, Muhyiddîn. Şerhu Sahîhi’l-Müslim. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997. Râzî, Fahrüddîn. Mefâtîhu’l-Gayb. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1997. Seyyid Kutub. Fî Zılâli’l-Kur’an. Kahire: Dâru’ş-Şurûk, 1996.

Suyûtî, Celâlüddîn. Tedrîbü’r-Râvî. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1989. Şâtıbî, İbrahim b. Musa. el-Muvâfakât fî Usûli’ş-Şerî‘a. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1997.

Zemahşerî, Mahmûd b Ömer. el-Keşşâf. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1995.